W tej książce próbujemy zastosować odkrycia psychoanalityczne do objaśnienia
zaburzeń okresu dojrzewania, do ich diagnozy i leczenia. Doświadczenia pracy
terapeutycznej – zarówno z nastolatkami, jak i z dorosłymi – przekonały nas, iż
adolescencja wnosi unikalny i ważny wkład w życie psychologiczne, zaś psychiczne
zakłócenia tej fazy należy rozumieć inaczej niż zakłócenia dzieciństwa i wieku
dorosłego. Różnica wynika z tego, że okres dojrzewania rozpoczyna się po
osiągnięciu dojrzałości seksualnej, a wydarzenie to zmienia trajektorię rozwoju
psychicznego i nadaje zaburzeniom tej fazy znaczenie, które w perspektywie
dynamicznej różni się od znaczenia psychopatologii dzieciństwa i
dorosłości.
Kilka lat temu uwagę naszą przyciągnął bardzo prosty fakt, który
skłonił nas do zakwestionowania powszechnego rozumienia rozwojowej funkcji
adolescencji oraz znaczenia psychopatologii tego okresu. Wszystko wskazywało na
to, iż w okresie dojrzewania niezwykle często dochodzi do samobójstw i prób
samobójczych, zaś przed tym okresem świadoma decyzja zabicia siebie nie istnieje
jako problem społeczny lub kliniczny. Później zdaliśmy sobie sprawę, iż nasi
nastoletni pacjenci – w przeciwieństwie do większości pacjentów dorosłych – byli
szczególnie skłonni do tego, by fizycznie atakować swoje ciała albo robić coś,
co – w fantazji – zmieni obraz ich ciał poprzez anoreksję, otyłość,
samookaleczenia albo branie narkotyków i uzależnienia. Poza tym jedna czwarta
naszych pacjentów nastoletnich była bardzo zaniepokojona normalnością lub
nienormalnością swoich zachowań i myśli, a ten niepokój nieodłącznie wiązał się
z normalnością lub anomaliami seksualnymi.
Zarówno te obserwacje, jak i doświadczenia pracy w ogólnodostępnym ośrodku
pomocy nastolatkom –psychoanalitycznym centrum badań nad adolescentami –
sprawiły, że uznaliśmy, iż te same pytania można odnieść do większości młodych
ludzi: Dlaczego nagle pojawiają się objawy choroby psychicznej, które są
pospiesznie diagnozowane jako objawy schizofrenii? Skąd bierze się głęboka
depresja, anoreksja, objawy seksualnych anomalii albo agresja, która nie wydaje
się być następstwem działania jakiejś normy społecznej, ale jest odpowiedzią na
wewnętrzne głosy albo potrzebę utrzymania z dala od świadomości poczucia, że
nastolatek jest nienormalny?
Spis treści:
I. PATOLOGIA I ZAŁAMANIE ROZWOJU W OKRESIE DOJRZEWANIA,
1. Okres
dojrzewania i ostateczna organizacja seksualności
2. Załamanie rozwoju
3.
Obraz ciała i masturbacja
4. Pacjentka nastoletnia – relacja z ciałem i
masturbacja
5. Superego, wyidealizowany obraz ciała i okres dojrzewania
płciowego
II. ZAŁAMANIE I PROCES LECZENIA
6. Załamanie, przeniesienie i
rekonstrukcja
7. Relacje z obiektem, korzystanie z ciała i
przeniesienie
8. Próba samobójcza w okresie dojrzewania jako epizod
psychotyczny
III. ZAGADNIENIA KLINICZNE
9. Zachowania kompulsywne i centralna fantazja
masturbacyjna: implikacje kliniczne
10. Wykluczenie rozwoju
11.
Przeciwprzeniesienie a rozwój seksualny nastolatka
IV. PROCES DIAGNOSTYCZNY
12. Diagnoza zaburzeń okresu dojrzewania
13.
Konsultacje diagnostyczne